«Γυναίκες δίχως άνδρες;»

Της Διονυσίας Μπίθα
Κοινωνικής Λειτουργού

Με αφορμή την Ταινία «Γυναίκες Χωρίς Άνδρες- Women without men»¹

Mπορεί κανείς να πει ότι μια ταινία δεν μπορεί να αποτυπώσει την αλήθεια, ολόκληρη την πραγματικότητα. Μπορεί όμως να μεταδώσει το συναίσθημα και το κλίμα της εποχής.

Μια τέτοια ταινία με έκανε να γράψω, με οδήγησε εδώ να σας πω γι’ αυτήν. Και είχα καιρό να γράψω…Αλλά είναι μια ταινία που μιλάει για έναν άλλο κόσμο. Για μια κοινωνία που η γυναίκα και η αξιοπρέπεια της κρύβονται πίσω από την μακριά της μαντήλα. Τα όνειρα και τα «θέλω» της παραμένουν φυλακισμένα πίσω από αυτή την μαντήλα που η παράδοση της επιβάλλει να φέρει παντού. Σαν να την εξαγνίζει αυτό και μόνον αυτό. Τι ιστορίες μπορεί να κρύβουν αυτά τα βαριά φορέματα και οι μαντήλες της Ανατολής;

Μπορεί να τις βλέπουμε να κινούνται ανάμεσα μας στο κέντρο της Αθήνας, σ’ ολόκληρη την Ελλάδα δημιουργώντας κοινότητες, μικρά μαγαζάκια με τα προϊόντα τους, βίντεο clubs ή και τηλεφωνικά κέντρα για να μιλούν με τους αγαπημένους από την χώρα τους. Οι γυναίκες της Ανατολής στην καλοπέραση του ελληνικού καπιταλισμού μας δίνουν μόνο την εικόνα του παραδοσιακού ή του εξωτικού της Ανατολής. Ζουν εκεί ανάμεσα μας με τα πλουμιστά χρώματα στα ρούχα τους, τα βαριά φορέματα, αλλά και εκείνη την ματιά που κρύβει μυστήριο πίσω από τις μαντήλες τους; Και τα κοριτσάκια τους που παίζουν ανέμελα γύρω από τα φουστάνια τους; Άραγε αυτά τα κοριτσάκια μόλις πάνε πίσω σε κάποια μικρομεσαία γειτονιά της χώρα τους πώς θα βιώνουν την «ενοχή» του να είσαι γυναίκα;

Απαντήσεις προσπαθεί να μας δώσει στην πρόσφατη της ταινία «Γυναίκες Χωρίς Άνδρες- Women without men»² , η ιρανοαμερικανή Σιρίν Νισάτ. Βασίζεται στο βιβλίο της Σαχνρούς Παρσίπουρ, που καταγγέλλει την κατάσταση της γυναίκας, η οποία την οδήγησε σε εξορία από το Ιράν.

Το σκηνικό μας μεταφέρει στην Τεχεράνη του ’50. Είναι η εποχή που οι ξένες δυνάμεις ρίχνουν τον Μοχάμεντ Μοσάντεκ και ξαναφέρνουν τον Σάχη Παχλεβί στην εξουσία, πριν ο Χομεϊνί πάρει είδηση τι χρήμα κυκλοφορεί στη χώρα λόγω πετρελαίου. Την ταραγμένη αυτή εποχή μια νεαρή πολιτικοποιημένη, μια άρρωστη πόρνη στα όρια της αυτοκτονίας, μια θεοσεβούμενη ανύπαντρη κοπέλα και μια ώριμη μεγαλοαστή που θέλει να παρατήσει τον σύζυγό της, συναντιούνται για να μας πουν την ιστορία τους. Την ιστορία τους όπως την βιώνει κάθε γυναίκα εκείνης της εποχής. Σ’ αυτήν την ασφυκτικά θεοκρατική κοινωνία άραγε πόσο διαφορετικά είναι να είσαι γυναίκα. Είναι η κοινωνία που το να είσαι γυναίκα σε αναγκάζει να υποτάσσεσαι στον πατέρα και τον σύζυγο.

Ένας κήπος ενώνει και φιλοξενεί το δράμα των τεσσάρων γυναικών μακριά από τις πολιτικές αναταραχές και τις απαγορεύσεις και την καταπίεση της εποχής. Ένας κήπος που συμβολίζει την ελευθερία, το δικαίωμα στο όνειρο, τα δικαίωμα στο δικό τους «παράδεισο». Οι τέσσερις γυναίκες αναζητούν λίγη γαλήνη από τα βάσανα της προσωπικής τους ζωής.

Δεν ξέρω αν ο τίτλος της ταινίας είναι ο καταλληλότερος. Σίγουρα κρύβει την υπερβολή της έβδομης τέχνης. Σίγουρα μας παραπέμπει συμβολικά στον "παράδεισο" που προσπάθησαν να δημιουργήσουν οι τέσσερις γυναίκες και να μπουν μέσα  τουμακριά από τον εφιάλτη της καθημερινότητας τους που είχε πρόσωπο "αρσενικό"  για την καθεμιά χωριστά.


Σηκώνοντας αυτά τα βαριά υφάσματα βλέπει κανείς «πραγματικές» εικόνες και δράματα γυναικών. Ας μας μείνει αυτό...

¹Tαινία «Γυναίκες Χωρίς Άνδρες- Women without men» Σκηνοθεσία: Σιρίν Νεσάτ
Πρωταγωνιστούν: Πεγκά Φερεντονί, Αρίτα Σαχραζάντ

²Trailer: http://www.youtube.com/watch?v=BjT2IeYSxY4