«Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας-12 Ιουνίου»

Της Διονυσίας Μπίθα

Κοινωνικής Λειτουργού

Παιδιά που δουλεύουν από τότε που θυμούνται τους εαυτούς τους. Παιδιά των φαναριών. Παιδιά που πλησιάζουν δειλά τα αυτοκίνητα, για να καθαρίσουν τα τζάμια, να πουλήσουν χαρτομάντιλα ή να ζητήσουν χρήματα. Άλλα με λουλούδια…

Είναι τα παιδιά εκείνα που αντί να πηγαίνουν στο σχολείο είναι έξω στους δρόμους αναγκασμένα και «καταδικασμένα» στην επαιτεία. Είναι τα παιδιά που δεν γνωρίζουν τι σημαίνει ανεμελιά και παιχνίδι με τους φίλους. Είναι εκείνα τα παιδιά που τις περισσότερες φορές δεν νιώθουν το χάδι, τη ζεστασιά. Ζουν εκεί έξω, υπό το βλέμμα της απειλής του «κηδεμόνα» εισπράκτορα. Το φαγητό τους είναι και αυτό ευκαιριακό όπως και οι «εισπράξεις τους». Αν βρουν τρώνε. Αν τα ταϊσουν τρώνε.

Τα στοιχεία σοκάρουν, όπως και η αντιμετώπιση του φαινομένου. Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι κάθε χρόνο περίπου 10.000 παιδιά εγκαταλείπουν το σχολείο και μάλιστα την υποχρεωτική εκπαίδευση. Τα στοιχεία για την παιδική εργασία, που αναφέρονται δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική εικόνα, καθώς φυσικά δεν υπάρχει συστηματική παρακολούθηση του φαινομένου στην πλειοψηφία των κρατών, όπως και στη χώρα μας. Άλλωστε, οι αριθμοί δεν θα μπορούσαν ποτέ να «μιλήσουν» πραγματικά όταν καταμετρούν παιδικές ψυχικές «πληγές».Φαίνεται πως η πραγματικότητα κατέστησε επιτακτική την ανάγκη για την καθιέρωση της 12η Ιουνίου ως την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας και ειδικότερα κατά του περιορισμού της παράνομης διακίνησης παιδιών, από το Διεθνή Οργανισμό Εργασίας.

Η σύνδεση μεταξύ των δικαιωμάτων του παιδιού και της επιβίωσης και ανάπτυξής του, επιτεύχθηκε με την Σύμβαση των δικαιωμάτων του παιδιού το 1989¹, που επικυρώθηκε από 187 κράτη. Τα - συμβαλλόμενα στη Σύμβαση - κράτη έχοντας υπόψη τους την Διακήρυξη της Γενεύης του 1924 για τα δικαιώματα του παιδιού αναγνωρίζουν ως παιδί (άρθρο 1) «κάθε ανθρώπινο ον μικρότερο των δεκαοκτώ ετών, εκτός εάν η ενηλικίωση επέρχεται νωρίτερα, σύμφωνα με την ισχύουσα για το παιδί νομοθεσία». Στο άρθρο 32 της ίδιας Σύμβασης αναγνωρίζεται το δικαίωμα του παιδιού να προστατεύεται από την οικονομική εκμετάλλευση και από την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας που ενέχει κινδύνους ή που μπορεί να βλάψει την υγεία του ή τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική ή κοινωνική του ανάπτυξη.

Στην πρόσφατη έκθεση του ILO², που τιτλοφορείται «Επιταχύνοντας την δράση κατά της παιδικής εργασίας», εκτιμάται ότι μεταξύ 2004-2008, ο αριθμός των παιδιών που εργάζονται σε παγκόσμιο επίπεδο μειώθηκε από περίπου 222 εκατομμύρια σε περίπου 215 εκατομμύρια. Ωστόσο η πτώση αυτή, που φθάνει το 3% και θεωρείται μικρή από τον Οργανισμό, χαρακτηρίζεται επίσης αργή και άνιση στις διάφορες χώρες. Η Ολλανδική κυβέρνηση και ο ILO διοργανώνουν την επόμενη εβδομάδα διάσκεψη η οποία θα επικεντρωθεί μεταξύ άλλων στην απάλειψη των χειρότερων μορφών παιδικής εργασίας ως το 2016.

Σύμφωνα με την έκθεση του οργανισμού, είναι χαρακτηριστικό το ότι «115 εκατομμύρια παιδιά συνεχίζουν να εκτίθενται σε επικίνδυνες δουλειές». Η παιδική εργασία μεταξύ των κοριτσιών μειώθηκε κατά 15% παγκοσμίως αλλά αυξήθηκε μεταξύ των αγοριών κατά 7% ενώ η παιδική εργασία στις ηλικίες 15 -17 ετών αυξήθηκε κατά 20%. Τα περισσότερα παιδιά που εργάζονται εξακολουθούν να απασχολούνται στη γεωργία. Μόνο ένα στα πέντε παιδιά που εργάζονται αμείβεται³.

Αναζητώντας τα αίτια της παιδικής εργασίας πρέπει να εστιάσουμε στην αναπτυσσόμενη «φτώχεια», τις άνισες εκπαιδευτικές δυνατότητες κατά γεωγραφική περιοχή, το αρνητικό οικογενειακό περιβάλλον, καθώς και την προκατάληψη απέναντι σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες (πρόσφυγες και τσιγγάνοι), οι οποίοι λόγω των πολιτικών ανακατατάξεων της τελευταίας 20ετιας έχουν αυξηθεί στην Ελλάδα. Ο συνδυασμός των παραπάνω, εντείνει την εμφάνιση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας μέσα στα οποία εντάσσεται και η εκμετάλλευση των παιδιών.

"Η κατάσταση απαιτεί να ξεκινήσει και πάλι η εκστρατεία ενάντια στην παιδική εργασία", σημειώνει χαρακτηριστικά ο επικεφαλής του ILO, Χουάν Σομάβια. Οι προσπάθειες αυτές οφείλουν να περιλαμβάνουν την παρότρυνση για γενίκευση της καθολικής βασικής εκπαίδευσης, καθώς και κάθε πτυχή οικονομικής ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η παιδική εργασία έχει πολλά πρόσωπα. Πρόσωπα που περιμένουν την σειρά τους για ένα καλύτερο μέλλον…

¹Unicef(1989). Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Retrieved from: http://www.unicef.gr/reports/symb.php

²ILO(2010). Accelerating action against child labour - Global Report under the follow-up to the ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work. International Labour Office.Geneva.

Retrieved from: http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/documents/publication/wcms_126752.pdf

³Unicef(2010). Δελτίο τύπου για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας.Retrieved from: http://www.unicef.gr/news/2010/dt1910.php